1) η αγοραφοβία: φόβος δημόσιων χώρων με κόσμο όπου η διαφυγή θεωρείται δύσκολη ή, σε περίπτωση κρίσης πανικού, η παροχή βοήθειας από τρίτους μη διαθέσιμη. Ετυμολογικά ο όρος προέρχεται από την ελληνική λέξη «αγορά», υποδηλώνοντας το φόβο παραμονής του ατόμου σε χώρους έξω από το σπίτι ή μακριά από ένα «ασφαλές» μέρος. Τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν κατά την παρουσία του σε πλήθος κόσμου, κατά την αναμονή σε oυρά, σε ταξίδι με τραίνο ή αυτοκίνητο ή κατά το πέρασμα από γέφυρα ή άλλη «επικίνδυνη» τοποθεσία.
2) η κοινωνική φοβία: έντονος φόβος σε κοινωνικές καταστάσεις όπου το άτομο νιώθει ότι κινδυνεύει να εκτεθεί σε αρνητική κριτική και εξευτελισμό.
Πολλές φοβίες οφείλονται σε τραυματικές εμπειρίες (π.χ. φοβία για τα σκυλιά επειδή είχε προγηθεί δάγκωμα σκύλου, ή φοβία για ενέσεις λόγω κακών εμπειριών κατά την παιδική ηλικία). Συχνά όμως οι φοβίες είναι συμπτώματα βαθύτερων ασυνείδητων δυσκολιών που το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και να επιλύσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις το αντικείμενο του φόβου είναι μόνο ένα υποκατάστατο του πραγματικού φόβου.
Ο φόβος είναι απαραίτητος για την επιβίωση του ανθρώπου. Ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με πολλές επικίνδυνες προκλήσεις και χρειαζόμαστε την ικανότητα της ενεργοποίησης του μηχανισμού αντίδρασης της αντιμετώπισης τους. Ο φόβος είναι αυτός που μας βοηθάει να αντιληφθούμε τον κίνδυνο και να δράσουμε. Η φοβία όμως όσο παράλογη και αν φαίνεται είναι απόλυτα βασανιστική για το άτομο που τη βιώνει, και αν δεν λυθούν οι βαθιές εσωτερικές συγκρούσεις που την προκαλούν το άτομο δεν θα βρει πραγματική ανακούφιση.
Αναζητήστε βοήθεια:
- αν η φοβία σας εμποδίζει τη φυσιολογική ροή της ζωής σας,
- αν δεν σας επιτρέπει να απολαύσετε πτυχές της ζωής,
- αν αναγνωρίζετε ότι ο φόβος είναι παράλογος και επιμένει για περισσότερο από 6 μήνες.
Όσο αφορά τα παιδιά στην Ελλάδα η χρήση του φόβου αποτελεί ισχυρό παιδαγωγικό μέσο. Χρησιμοποιείται «ελαφρά τη καρδία» προκειμένου να πετύχει ο γονιός το στόχο του (π.χ. αν δεν φας το φαγητό σου θα σε πάρει ο αστυνόμος, αν αφήσεις το χέρι της μαμάς θα σε κλέψει ο κακός-κ.α.-όλοι έχουμε προσωπικά παραδείγματα!). Ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου επικρατεί ο φόβος, εκτός του ότι βιώνει μια κατάσταση έντασης και άγχους, δημιουργεί μια εικόνα για τον κόσμο γύρω του ότι είναι απειλητικός, τρομακτικός, επικίνδυνος. Τα παιδιά μιμούνται συμπεριφορές ακόμα και φοβίες. Αν για παράδειγμα η μαμά έχει μια φοβία είναι πολύ πιθανο να περάσει στο παιδί μέσω της μίμησης. Ένας ενήλικος πλέον μπορεί να έχει φοβία με τα έντομα επειδή βίωσε για χρόνια τον υπερβολικό φόβο της μητέρας του σε αυτά.
Οι φόβοι των παιδιών θεωρούνται φυσιολογικοί και σπάνια εξελίσσονται σε φοβίες.
Για παράδειγμα, πολλά παιδιά φοβούνται το σκοτάδι και χρειάζονται ένα αναμμένο φωτάκι για να κοιμηθούν. Αυτό δεν θεωρείται φοβία και συνήθως ξεπερνιέται μεγαλώνοντας. Αν ο φόβος του παιδιού σας δεν εμποδίζει τον τρόπο που βιώνει την καθημερινότητα του, και δεν του προκαλεί άγχος, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε. Εάν όμως, ο φόβος επηρεάζει τις κοινωνικές του δραστηριότητες, τη σχολική του επίδοση ή τον ύπνο του πρέπει να επικοινωνήσετε με ειδικό.
Σε περίπτωση που το παιδί σας εκδηλώσει ένα φόβο:
- σεβαστείτε τη φοβία και δείξτε κατανόηση
- μην κοροϊδέψετε ή υποτιμήσετε το παιδί σε καμία περίπτωση
- εξετάστε οι ίδιοι τους δικούς σας φόβους. Υπάρχει περίπτωση άθελά σας να περάσατε κάποιο φόβο στο παιδί;
- δείξτε σταθερότητα στο ότι το παιδί δεν κινδυνεύει και μην αποφεύγετε το αντικείμενο του φόβου, αλλά σταδιακά (σύμφωνα με το τί αντέχει το παιδί) εκθέστε το στην κατάσταση που το φοβίζει.
